مالیات چه گروههایی از طریق علی الراس تشخیص داده می شوند؟

تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس

.قبل از تعیین درآمد مشمول مالیات و مطالبه مالیات باید ابتدا مودیان مالیاتی را شناسایی و دسته بندی کرد و با توجه به درجه نسبی صحت عمل هر کدام و نوع وحجم فعالیت آنها ، درآمد مشمول مالیاتمتناسب با وضعیت شغلی آنها را تعیین نمود . برای این منظور مودیان مالیاتی از نظر صحت عمل و الزام به تکلیف قانونی به گروه های  زیر تقسیم میشوند:

1. مودیانی که هر ساله اظهارنامه مالیاتی ، دفاتر و اسناد و مدارک تسلیم نمی نمایند.
2.  مودیانی که هر ساله اظهارنامه غیر واقعی تسلیم ولی از ارائه دفاتر و اسناد و مدارک به حوزه مالیاتی خودداری می کنند.باید توجه داشت که تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان (صورتهای مالی) بدون وجود دفاتر و اسناد و مدارک امکان پذیر نمی باشد.
3.  مودیانی که هر ساله اظهارنامه و دفاتر و اسناد و مدارک تسلیم نموده ولی از ابزار فروش و درآمد واقعی خودداری می نمایند.(کتمان درآمد)
4. مودیانی که هر ساله اظهارنامه مالیاتی خود را با نشان دادن زیان تسلیم حوزه امور مالیاتی می نمایند.
5.  مودیانی که هر ساله اظهارنامه و دفاتر و اسناد و مدارک تسلیم نموده ولی دفاتر آنها به دلایل جزئی در آیین نامه تحریر دفاتر مردود شده است.  
6.  مودیان گروه اول و دوم:

7. می توان نتیجه گرفت که مالیات مطالبه شده سنوات گذشته این قبیل مودیان طوری است که عدم تسلیم اظهارنامه و دفاتر و اسناد ومدارک به نفع آنها بوده و در صورت تسلیم اظهارنامه و نگهداری دفاتر قانونی مالیات بیشتری می پردازند. لذا ممیزین مالیاتی باید مالیات این دسته از مودیان را تا حدی افزایش دهندکه آنها مجبور شوند به تکالیف قانونی خود عمل کنند.

   مودیان گروه سوم :

   در مورد مودیان گروه سوم که سابقه کتمان درآمد دارند باید توجه شود که در سالهای بعد در صورتی کهحجم عملیات آنها کاهش نداشته وروند صعودی درآمد ادامه دارد ، هر ساله نسبت به سنوات قبل باید افزایش معقولی داشته باشد.

   مودیان گروه چهارم :

   تعدادی از مودیان هر ساله اظهارنامه خود را با نشان دادن مبلغ قابل توجهی زیان به اداره امور مالیاتیتسلیم می نمایند و مالیات مطالبه شده را که با واقعیت تطبیق نمی نماید، پس از اعتراض بی مورد و به منظور معوق ماندن مالیات ودریافت تخفیف از مراجع حل اختلاف و استفاده از معافیت جریمه پرداخت می نمایند .

   سوابق گذشته این قبیل مودیان نشان می دهد که جمع مالیات پرداخت شده آنها به اضافه زیان های ابرازی در سنوات قبل چندین برابر سرمایه بدون و هنوز بدون ورشکستگی به فعالیت خود ادامه می دهند.

   مودیان گروه پنجم :

   در مورد مودیان گروه پنجم باید با احتیاط عمل کرد ، زیرا آیین نامه نحوه تحریر و تنظیم و نگهداری دفاتر که از قانون تجارت استخراج شده است مربوط به زمان های قدیم بوده و با نحوه اصول پرشین حساب و ثبت دفاتر و سیستم های کامپیوتری حاضر و اوضاع و شرایط و احوال تجارت و اقتصادی امروز مطابقت ندارد ولذا در تعیین درآمد مشمول مالیات این قبیل مودیان که دفاتر آنها با توجه به آیین نامه ها ، توسط هیئت سه نفری مردود می شود ، رعایت عدالت مالیاتی و انصاف لازم است و نباید این گروه از مودیان را با گروه های چهارگانه مقایسه کرد.
   به نظر می رسد تا زمانی که مسئولین و مدیران ارشد مالیاتی کشور درباره گروه های چهر گانه فوق تصمیم جدی نگیرند روال به همین ترتیب خواهد بود.به نظر می رسد برای این گونه مودیان و مودیانی که هر ساله اظهارنامه بدون فعالیت تسلیم می نمایند ،برای جبران هزینه های رسیدگی ، حداقل مالیات را در نظر بگیرند و یا برای مودیان متقلب و خلاف کار جریمه های سنگین مثل لغو پروانه فعالیت ، تعطیل محل کسب ، زندان و جرائم نقدی غیر قابل بخشش در نظر بگیرند تا از ادامه رو به رشد این تخلفات جلوگیری شود.
   بند ب ماده اصلاحی – درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود از ایران و واگذاری فیلم های سینمایی به عنوان بها یا حق نمایش به ماخذ ۲۰ تا ۴۰ درصد مجموع وجوهی که ظرف یکسال عاید آنها می گردد :

   •  در صورتیکه کارفرما وزارتخانه ، شرکت دولتی یا شهرداری باشد              ضریب ۲۰ درصد
   • اگر کارفرما شرکت تولیدی باشد                                                              ضریب ۲۰ درصد
   •  بابت واگذاری فیلم های سینمایی                                                             ضریب ۲۰ درصد
   • سایر موارد                                                                                         ضریب ۳۰ درصد

   در صورتیکه امکان تعیین درآمد واقعی مودی طبق دفاتر قانونی یا اسناد و مدارک ابرازی یا به دست  آمده واز طریق رسیدگی به دفاتر یا اسناد و مدارک مزبور امکان پذیر نباشد ؛ درآمد مشمول مالیات مودی از طریق علی الراس مشخص خواهد شد.

   موارد تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس : ماده ۹۷ ق.م.م

   – درصورتیکه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه و سود و زیان حسب مورد تسلیم نشده باشد.

   – در صورتیکه مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوطه از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب  موجود در محل کار خود ؛ خودداری نماید.در اینصورت اگر مودی قشمتی از ارائه قسمتی از مدارک خودداری نماید که مربوط به حساب هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و اگر مربوط به درآمد باشد درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الراس تعیین خواهد شد.

   – در صورتیکه دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود. یا بدلیل عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه های مربوطه مورد قبول واقع نشود.

   در اینصورت مراتب باید با ذکر دلایل کافی کتبا به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیئتی متشکل از سه نفر ؛ حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور احاله گردد.و مودی می تواند ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ با مراجعه به هیئت حل اختلاف مالیاتی نسبت به رفع اشکال رسیدگی و

   ادای توضیح کافی در مورد نحوه رعایت موازین قانونی و آیین نامه حسب مورد اقدام نماید.

   هیئت مکلف است ظرف ۱۰ روز پس از انقضای یکماه فوق ؛نظر خود را با توجیهات و دلایل لازم و کافی به اداره امور مالیاتی اعلام نماید تا بر اساس آن اقدام گردد.

   نظر هیئت با اکثریت مناط اعتبار است و نظر عضوی که در اقلیت قرار گیرد باید در صورتجلسه درج گردد.

   در مواردی که هیئت نظر اداره امور مالیاتی را در مورد غیر قابل رسیدگی بودن دفاتر مودی مردود اعلام می کند باید مراتب رابه دادستانی انتظامی مالیاتی نیز اعلام نماید.

   ماخذ محاسبه درآمد مشمول مالیات در زمان تشخیص از طریق علی الراس:

   ماده  ۹۸ ق.م.م

   در این موارد اداره امور مالیاتی باید پس از تحقیقات و بررسی های لازم و کسب اطلاعات مورد نیاز از مراجع مختلف دولتی و غیر دولتی ، ابتدا قرینه (دلیل فعالیت مثل خرید و فروش و ……) یا قرائن مذکور در این قانون را که متناسب با وضعیت و موضوع فعالیت مودی باشد انتخاب و دلایل انتخاب

   نوع قرینه یا قرائن و رقم آن ها را با توجیه کافی در گزارش رسیدگی قید نماید و سپس با اعمال ضر یب یا ضرایب مقرر در قرینه یا قرائن انتخابی، درآمد مشمول مالیات مودی را تعیین نماید.

   یعنی:

   ضریب مالیاتی × قرینه مالیاتی = درآمد مشمول مالیات

   در صورتیکه به چند قرینه اعمال ضریب می شود معدلی که از نتایج اعمال ضرایب به دست می آید درآمد مشمول مالیات خواهد بود.

    

    

   ماده ۱۵۲:قرائن مالیاتی عبارتست از عواملی که در هررشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغلی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات بطور علی الراس به کار می رود و فهرست آن بشرح زیر می باشد :
   ۱- خرید سالانه
   ۲- فروش سالانه
   ۳- درآمد ناویژه
   ۴- میزان تولید در کارخانجات
   ۵- ارزش حق واگذاری محل کسب
   ۶- جمع کل وجوهی که بابت حق التحریر و حق الزحمه وصول عوارض و مصرف تمبر عاید دفترخانه اسناد رسمی می شود یا میزان تمبرمصرفی آنها
   ۷- سایر عوامل به تشخیص کمیسیون تعیین ضرائب

   ماده ۱۵۳: ضرایب مالیاتی عبارت است از ارقام مشخصه ای که حاصل ضرب انها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص علی الراس درآمدمشمول مالیات تلقی می گردد
   تبصره : درصورتی که به چند قرینه اعمال ضریب شود معدلی که از نتایج اعمال ضرایب بدست می آید درآمد مشمول مالیات خواهد بود.
   ماده ۱۵۴: جدول ضرایب تشخیص درآمدمشمول مالیات به ترتیب زیر تنظیم و ابلاغ می گردد:
   الف : برای تعیین ضرایب هر سال کمیسیونی مرکب از نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و نماینده شورای مرکزی اصناف در مورد اصناف و نماینده نظام پزشکی در مورد مشاغل وابسته به پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی و صنایع بازرگانی و صنایع و معادن ایران در مورد سایر مشاغل در سازمان امور مالیاتی کشور تشکیل می شود و با توجه به جریان معاملات و اوضاع و احوال اقتصادی ضرایب مربوط به مالیات های حوزه تهران را نسبت به هریک از قرائن مذکور در ماده ۱۵۲ این قانون درباره مودیان مختلف برحسب نوع مشاغل به طور تفکیک تعیین و فهرست آن را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم می نماید . تصمیما ت این کمیسیون از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان جدول ضرایب حوزه تهران برای اجرا ابلاغ خواهد شد .
   ب : جدول مذکور در بند الف از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به ادارات امور مالیاتی شهرستانها ارسال می گردد .
   به محض وصول جدول مذکور کمیسیونی مرکب از رئیس اداره امور مالیاتی محل و رئیس بانک ملی ایران و نماینده شورای مرکزی اصناف در مورد اصناف و نماینده نظام پزشکی در مورد مشاغل وابسته به پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در مورد سایر مشاغل تشکیل می شود. کمیسیون مزبور جدول رسیده را مبنای مطالعه قرار داده و با توجه به اوضاع و احوال اقتصادی خاص حوزه جغرافیائی محل در صورت اقتضا تغییرات لازم را در اقلام آن با ذکر دلیل به عمل خواهد آورد نتیجه کمیسیون به مرکز گزارش شده و از طرف سازمان امور مالیاتی کشور مورد بررسی قرار می گیرد و تا حدی که دلایل اقامه شده برای تغییرات جدول قانع کننده به نظر برسد جدول از طرف سازمان امور مالیاتی کشور برای اصلاح و عنوان جدول ضرایب به اداره امور مالیاتی مربوط ابلاغ خواهد شد.
   تبصره ۱- در نقاطی که شورای مرکزی اصناف یا اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران یا نظام پزشکی تشکیل نشده است فرماندار محل حسب مورد به جای هریک از نمایندگان آنها نماینده ای بصیر و مطلع را جهت شرکت در کمیسیون ضرایب معرفی خواهد نمود.
   تبصره ۲- حضور نماینده سازمان امور مالیاتی کشور یا رئیس اداره امور مالیاتی هم چنین نماینده بانک مرکزی یا بانک ملی حسب مورد برای رسمیت جلسات کمیسیون ضروری است و تصمیمات کمیسیون با اکثریت آرای حاضرین در جلسه مناط اعتبار است .
   تبصره ۳- ضریب مالیاتی در مواردی که درآمد مشمول مالیات موضوع این قانون باید علی الراس تشخیص داده شود درصورتی که به موجب این قانون یا طبق جدول ضریبی برای آن تعیین نشده باشد بوسیله هیئت حل اختلاف مالیاتی محل با توجه به ضریب مشاغل مشابه تعیین خواهد شد .
   تبصره ۴- کمیسیون تعیین ضرایب نماینده اتحادیه هر رشته یا صنف را برای ادای توضیحات در جلسه کمیسیون ضرایب دعوت خواهد نمود.